Ống kính đóng vai trò quan trọng trong việc định hình chất lượng và phong cách của mỗi bức ảnh. Dù bạn đang tìm hiểu nhiếp ảnh cơ bản hay muốn nâng cao kỹ năng, việc chọn đúng ống kính và sử dụng hiệu quả sẽ giúp bạn tạo ra những tác phẩm ấn tượng.

Trong bài viết này, 4pixos Academy sẽ chia sẻ bí quyết chọn ống kính phù hợp cho từng nhu cầu nhiếp ảnh và cách khai thác tối đa tiềm năng.

1. Tiêu cự là gì?

Tiêu cự (focal length) là khoảng cách từ điểm hội tụ ánh sáng bên trong ống kính đến cảm biến của máy ảnh, được đo bằng milimet (mm). Đây là yếu tố cốt lõi trong nhiếp ảnh cơ bản vì nó quyết định góc nhìn (angle of view) và mức độ phóng đại của hình ảnh.

Tiêu cự được chia thành hai loại chính:

• Tiêu cự ngắn (dưới 35mm): Cho góc nhìn rộng, lý tưởng khi cần bao quát không gian lớn như phong cảnh hay kiến trúc.
• Tiêu cự dài (trên 85mm): Cho góc nhìn hẹp, giúp phóng đại các chi tiết ở xa, phù hợp với chụp chân dung, thể thao hay động vật hoang dã.

Một hiểu lầm phổ biến là việc zoom kỹ thuật số trên điện thoại có thể làm thay đổi tiêu cự, nhưng thực tế, điều này chỉ đơn giản là cắt cúp hình ảnh trước khi chụp, không ảnh hưởng đến tiêu cự quang học thực sự.

2. Tác động của tiêu cự lên góc nhìn và bố cục ảnh

Tiêu cự ảnh hưởng trực tiếp đến cách bạn xây dựng bố cục và truyền tải câu chuyện qua từng bức ảnh:

• Tiêu cự ngắn (10mm – 35mm): Mang lại góc nhìn rộng, thích hợp khi cần ghi lại toàn cảnh hoặc nhiều chi tiết trong một khung hình. Tuy nhiên, sử dụng tiêu cự quá ngắn có thể gây biến dạng hình ảnh, đặc biệt ở rìa khung hình. Đây là lựa chọn lý tưởng cho nhiếp ảnh kiến trúc, nhiếp ảnh phong cảnh và nhiếp ảnh tài liệu.
• Tiêu cự trung bình (50mm – 85mm): Cho góc nhìn tương đương mắt người, giúp giữ lại sự tự nhiên của chủ thể mà không làm biến dạng hình ảnh. Đây là tiêu cự phổ biến cho nhiếp ảnh chân dung và sự kiện vì cân bằng được chủ thể và bối cảnh.
• Tiêu cự dài (100mm – 800mm): Thu hẹp góc nhìn, giúp phóng đại chủ thể ở xa. Tiêu cự dài sẽ tạo hiệu ứng nén không gian, khiến các yếu tố trong ảnh trông gần nhau hơn. Điều này đặc biệt hữu ích trong nhiếp ảnh thể thao, động vật hoang dã hoặc chụp chi tiết từ khoảng cách xa.

3. Lựa chọn ống kính theo mục đích sử dụng

Việc lựa chọn tiêu cự phù hợp giúp bạn kiểm soát tốt hơn chất lượng hình ảnh và truyền tải ý đồ sáng tạo. Dưới đây là một số gợi ý cụ thể:

• Phong cảnh & kiến trúc:
  • Chọn ống kính góc rộng (10mm – 35mm) để bao quát không gian lớn và giữ lại chi tiết.
  • Ví dụ: 16-35mm là lựa chọn hoàn hảo để ghi lại cảnh quan thiên nhiên hoặc các công trình kiến trúc đồ sộ.

• Chân dung & sự kiện:
  • Tiêu cự từ 50mm đến 85mm giúp giữ được tỉ lệ tự nhiên, làm nổi bật chủ thể mà không làm méo hình.
  • Nhiếp ảnh gia Khara Plicanic khuyên nên mang theo ba loại tiêu cự chính (50mm, 16-35mm, 70-200mm) để linh hoạt trong các tình huống chụp khác nhau.
• Thể thao & động vật hoang dã:
  • Cần ống kính telephoto (100mm – 800mm) để chụp chủ thể ở xa mà vẫn rõ nét.

4. Lợi ích của việc sử dụng ống kính cố định

Ống kính cố định là loại ống kính có tiêu cự không thay đổi, trái ngược với ống kính zoom. Theo nhiếp ảnh gia Derek Boyd, sử dụng ống kính cố định giúp người chụp rèn luyện kỹ năng và tư duy sáng tạo.

• Độ sắc nét cao hơn: Do cấu trúc quang học đơn giản hơn nên prime lens thường cho hình ảnh rõ ràng và chi tiết hơn.
• Khẩu độ lớn hơn: Hầu hết các prime lens đều có khẩu độ mở lớn (f/1.2 – f/2.8), hỗ trợ chụp thiếu sáng và tạo hiệu ứng bokeh ấn tượng.
• Phát triển kỹ năng chụp ảnh: Khi không thể phóng to hay thu nhỏ, bạn buộc phải di chuyển để thay đổi góc chụp, từ đó hiểu rõ hơn về bố cục và ánh sáng.

5. Tác động của tiêu cự đến phong cách nhiếp ảnh

Tiêu cự đóng vai trò quan trọng trong việc định hình phong cách nhiếp ảnh cơ bản:

• Tiêu cự ngắn: Phù hợp với phong cách nhiếp ảnh tài liệu, nhiếp ảnh đường phố, mang lại cảm giác chân thực và sống động.
• Tiêu cự trung bình: Là lựa chọn hoàn hảo cho nhiếp ảnh chân dung, tạo ra sự cân bằng giữa chủ thể và bối cảnh.
• Tiêu cự dài: Thường được sử dụng trong nhiếp ảnh nghệ thuật, tạo hiệu ứng xóa phông mạnh, giúp tách chủ thể khỏi nền và tăng tính thẩm mỹ.

Như nhiếp ảnh gia Kilen Murphy chia sẻ: “Loại ống kính và tiêu cự bạn chọn sẽ ảnh hưởng trực tiếp đến phong cách và cách bạn nhìn thế giới qua máy ảnh.”

6. Mẹo chọn loại ống kính và công cụ hỗ trợ xác định tiêu cự

• Xác định mục đích sử dụng: Lựa chọn ống kính phù hợp với loại hình nhiếp ảnh mà bạn muốn thực hiện. Ví dụ: góc rộng khi chụp phong cảnh, telephoto khi chụp động vật hoang dã.
• Sử dụng công cụ tính tiêu cự trực tuyến: Các công cụ này giúp bạn tính toán chính xác tiêu cự dựa trên khoảng cách từ chủ thể đến máy ảnh và kích thước cảm biến.
• Thực hành với một tiêu cự cố định: Bắt đầu với prime lens để hiểu sâu hơn về bố cục và ánh sáng. Điều này giúp bạn nâng cao kỹ năng trong nhiếp ảnh cơ bản.

Việc hiểu rõ tiêu cự và lựa chọn ống kính phù hợp sẽ bạn làm chủ kỹ thuật và tăng khả năng sáng tạo nhiếp ảnh cơ bản lẫn chuyên sâu. Dù bạn đang theo đuổi nhiếp ảnh kiến trúc, chân dung, hay phong cảnh, việc nắm vững đặc điểm của từng loại ống kính sẽ giúp bạn kể câu chuyện bằng hình ảnh rõ ràng và ấn tượng hơn.

Quan trọng hơn cả, đừng ngại thử nghiệm với các tiêu cự khác nhau để khám phá phong cách nhiếp ảnh riêng của mình. Mỗi ống kính đều là một công cụ hỗ trợ mạnh mẽ nếu bạn hiểu cách khai thác tối đa tiềm năng của nó.

Nếu bạn đang muốn biết cách tạo ra những góc camera phù hợp, đặc trưng trong Diễn họa nhằm phô được vẻ đẹp của công trình/dự án, hãy tham khảo khóa Archviz Still của 4pixos Academy. 

Archviz Still là chương trình đào tạo giúp những người theo đuổi nghề Diễn họa Kiến trúc vượt qua những thay đổi liên tục của ngành. Khác với các phương pháp dạy truyền thống hiện tại, đây là chương trình đào sâu về Diễn họa với workflow làm việc thực tế đang được thực hành tại 4pixos Studio. Bạn có thể tham khảo chi tiết chương trình học tại đây.

Ngoài ra, nếu bạn muốn nâng cao các kỹ năng trong lĩnh vực Diễn họa Kiến trúc, hãy truy cập thư viện hoặc tham gia ngay các khóa học tại 4pixos Academy. Với chương trình đào tạo bài bản và hướng dẫn từ các chuyên gia đầu ngành, bạn sẽ có trong tay những kiến thức vững chắc và khả năng áp dụng linh hoạt vào thực tế.

Xem thêm
> Kiến Thức Nhiếp Ảnh Trong Diễn Họa Kiến Trúc Mà Archviz Artist Cần Biết
> Cách Show Camera Angles Trong Brief Dự Án Diễn Họa Kiến Trúc
> Framing: Kỹ Thuật Tạo Chiều Sâu Cho Hình Ảnh
> Khám Phá Các Góc Chụp Để Tạo Nên Bức Ảnh Ấn Tượng (Phần 1)
> Khám Phá Các Góc Chụp Để Tạo Nên Bức Ảnh Ấn Tượng (Phần 2)